In de schaduw van het licht.

Vroeg in de morgen

loop je schaduw voor je uit

Straks achter je aan

Nergens anders word je je meer bewust van schaduw, licht en donker, als in de natuur. Waar je ook kijkt, op een zonnige dag is er altijd schaduw. Zelfs de kleinste grasspriet heeft een schaduw.

Het insect dat nectar drinkt in het hart van de bloem werpt zijn schaduw op de blaadjes. Het blad dat op de grond ligt en zonlicht vangt heeft een schaduw. De mens die wandelt in de zon werpt zijn schaduw voor zich uit, ziet hem naast zich dansen of sleept hem achter zich aan.

Het afgelopen voorjaar, toen we de Camino liepen, hebben de begrippen schaduw, licht en donker een diepgaande betekenis gekregen.  Als mens heb je een lichte, maar ook een donkere, een schaduwkant. Op een wandeling als de Camino word je je hier enorm van bewust.

In de eerste plaats is daar je eigen schaduw, die in de ochtend aan het begin van je wandeling voor je uitdanst, omdat de zon op dat moment achter je is opgekomen. Als de dag vordert zie je dat je schaduw langzaam aan naast je komt lopen. Tegen het einde van de dag sleep je hem als het ware achter je aan. Voor mij, met mijn pijnlijke voeten, lag daar een enorme symboliek in. De eerste uren van de dag liep ik altijd het best. Mijn voeten waren nog fris en uitgerust en mijn schaduw maakte dat zichtbaar door jolig voor me uit te dansen. Als de eerste pijntjes zich begonnen aan te dienen zag ik ook mijn schaduw langzaam naast me glijden. Tegen de tijd dat de pijn soms ondragelijk was en voor mij het verlangen naar het einde van de wandeling steeds heftigere vormen begon aan te nemen, sleurde ik mijn schaduw achter me aan. Voor André, die veel minder last van pijnlijke voeten had zat er weer een heel andere symboliek in. Hoe meer zijn schaduw achter hem kwam, hoe dichter hij in de buurt kwam van zijn eerste biertje. Zijn schaduw maakte hem dus bewust van een heel ander verlangen.

Maar ook op andere manieren word je je tijdens zo’n wandeling bewust van je lichte en je schaduwkant. Bijna dagelijks betrapten wij ons zelf erop dat we altijd wel een oordeel klaar hadden liggen over de mensen die we onderweg ontmoetten. Zo kwamen wij halverwege de Camino in het dorp Villalcázar de Sirga twee Nederlandse dames tegen, die ik in eerste instantie als de ‘vleesgeworden verveling’ betitelde. De ‘vleesgeworden verveling ‘ is een uitdrukking, die mijn moeder altijd gebruikte als ze mensen saai en burgerlijk vond. Ik herinner me dat ik met haar op vakantie, toevallig ook in Spanje, Joop en Jorie tegen kwam. Joop en Jorie waren een doodgewoon stel, dat het gezellig vond om te kaarten. Ik was 11 jaar en ik vond het enig om met hun kaartspelletjes te doen. Voor mij waren ze dus helemaal niet saai, maar gaven me de aandacht die ik van mijn moeder niet altijd kreeg. Nu betrapte ik mijzelf daar in Villalcazár de Sirga erop dat ik twee voor mij totaal onbekende dames met de ‘vleesgeworden verveling’ betitelde. Toen de dames even later bij ons aan tafel kwamen zitten en vol humor over hun tocht begonnen te vertellen realiseerde ik me dat ik veel te snel was geweest met mijn oordeel. De ze dames waren alles behalve suf en saai en al waren ze dat wel geweest dan had ik nog het recht niet ze te beoordelen. Ik heb mijzelf er gedurende de hele Camino regelmatig op betrapt dat ik er een oordeel op nahield over mensen, nog voordat ik überhaupt met deze personen gesproken had. Ik vond dit heel leerzaam en ben me van deze schaduwkant van mijzelf, het te snel een oordeel klaar hebben liggen over iemand die ik niet eens ken, nu veel meer bewust geworden.

Soms speelde onze schaduwen spelletjes met ons. Op de wandeling naar Léon, die behoorlijk warm was, had André zijn hoedje opgezet. Zijn schaduw liet hem ineens een Playmobil mannetje zien.

Op een andere wandeling was het op een ochtend heel erg bewolkt. De lucht was donker en dreigend, maar de zon wurmde zich van tijd tot tijd toch door het wolkendek heen en gaf ons een schaduw van wel 20 meter lang.

Fascinerend om te zien. Op een andere ochtend leken onze schaduwen net wajangpoppen, doordat onze stokken op een bepaalde manier op de grond werden geprojecteerd.

En dan was er nog het schitterende beeld van de glooiende hellingen die ineens vanuit een dreigende hemel besproeid werden met geheimzinnig licht, als de zon van achter de wolken kroop en zich een weg naar de aarde baande.

Het volgende moment, als de wolken de zon toch weer opslokten leek het alsof er een lamp werd gedoofd boven de velden. Deze prachtige beelden deden me de pijn in mijn voeten vergeten, waardoor ik toch intens kon genieten van mijn Camino.

Licht, donker en schaduw, we kunnen niet zonder. Zonder licht is er geen donker en ook geen schaduw. Ze horen onlosmakend bij elkaar. Hoe zouden we ooit echt blij kunnen zijn, ons licht kunnen voelen, als we niet weten hoe het is om het niet te zijn. Na regen komt zon, na storm komt stilte en ga zo maar door. We hebben die tegenstellingen nodig om ons bewust te worden van onze gevoelens en om te kunnen groeien!